ngaqd
Luật đá banh là bộ quy tắc chính thức được ban hành bởi Ủy ban Bóng đá Quốc tế (IFAB), áp dụng thống nhất trên toàn thế giới để đảm bảo tính công bằng, chuyên nghiệp trong các trận đấu bóng đá. Từ kích thước sân, số lượng cầu thủ, đến các tình huống phạt góc, việt vị, luật đá banh đóng vai trò quan trọng giúp trận đấu diễn ra suôn sẻ và hấp dẫn.
Luật đá banh là gì?
Luật đá banh là hệ thống quy định do IFAB ban hành, bao gồm các quy tắc về sân thi đấu, cầu thủ, trọng tài, và các tình huống trong trận đấu như phạt đền, phạt góc, việt vị. Được áp dụng tại mọi giải đấu từ nghiệp dư đến chuyên nghiệp, luật đá banh đảm bảo tính công bằng và tạo môi trường thi đấu lành mạnh.
Các quy định này không chỉ dành cho cầu thủ mà còn giúp người hâm mộ hiểu rõ các quyết định của trọng tài trên sân, từ thẻ vàng, thẻ đỏ đến các pha xử lý việt vị. Với 18 quy định cơ bản, luật đá banh là nền tảng để bóng đá trở thành môn thể thao phổ biến nhất thế giới, thu hút hàng tỷ người theo dõi.
18 quy định cơ bản của luật đá banh
Dưới đây là 18 quy định cơ bản của luật đá banh, được trình bày chi tiết để bạn dễ dàng nắm bắt và áp dụng.
Quy tắc về sân thi đấu
Sân thiλη đấu bóng đá chuyên nghiệp là sân 11 người, có kích thước tiêu chuẩn dài 105m và rộng 68m. Sân được bao quanh bởi hai đường biên dọc và hai đường biên ngang, với đường giữa sân chia sân thành hai phần bằng nhau. Mỗi đội bảo vệ một nửa sân và tấn công nửa sân của đối phương.
Trung tâm sân có vòng tròn bán kính 9,15m, nơi đặt bóng để bắt đầu trận đấu. Khu vực cầu môn rộng 7,32m, cao 2,44m, nằm giữa hai đường biên ngang. Khu phạt đền (16m50) bao quanh khung thành là nơi thủ môn được phép dùng tay bắt bóng, còn khu 5m50 gần khung thành dùng cho pha phát bóng lên. Sân có 4 điểm phạt góc ở 4 góc, và mặt sân thường là cỏ tự nhiên hoặc cỏ nhân tạo màu xanh lá cây.
Quy tắc về số lượng người thi đấu
Theo luật đá banh, mỗi trận đấu có 22 cầu thủ, với mỗi đội gồm 10 cầu thủ và 1 thủ môn. Nếu một đội có dưới 7 người, trận đấu sẽ bị hủy. FIFA cho phép mỗi đội thay tối đa 3 cầu thủ trong các trận đấu chính thức, với các cầu thủ dự bị sẵn sàng thay thế khi cầu thủ chính mệt mỏi hoặc chấn thương. Quy định này đảm bảo tính cạnh tranh và duy trì chất lượng thi đấu, đặc biệt trong các giải đấu lớn như V-League hay World Cup.
Luật về quả bóng đá
Quả bóng đá phải có hình cầu, làm từ da hoặc vật liệu tương tự, với kích cỡ số 5 dành cho cầu thủ từ 15 tuổi trở lên. Bóng số 5 có chu vi 68–70cm, trọng lượng 410–450g, và áp suất bơm từ 0,6–1,1. Luật đá banh yêu cầu bóng đạt tiêu chuẩn để đảm bảo tính công bằng và an toàn trong thi đấu. Một quả bóng chất lượng giúp cầu thủ thực hiện các pha xử lý chính xác, từ sút xa đến chuyền bóng.
Luật về trọng tài
Trọng tài chính là người có thẩm quyền cao nhất trong trận đấu, di chuyển trên sân để giám sát mọi tình huống. Nhiệm vụ của trọng tài là đảm bảo trận đấu diễn ra công bằng, tuân thủ luật đá banh, và xử lý các vi phạm bằng thẻ vàng (cảnh cáo) hoặc thẻ đỏ (truất quyền thi đấu). Trọng tài sử dụng còi để điều khiển trận đấu và mặc trang phục khác biệt so với hai đội để tránh nhầm lẫn. Quyết định của trọng tài là cuối cùng, và các tranh cãi từ cầu thủ có thể dẫn đến án phạt nghiêm khắc.
Quy tắc về trợ lý trọng tài
Trợ lý trọng tài, hay trọng tài biên, hỗ trợ trọng tài chính bằng cách giám sát hai đường biên dọc của sân. Mỗi trận đấu có hai trợ lý trọng tài, sử dụng cờ tam giác để báo hiệu các tình huống như bóng ra ngoài, việt vị, hoặc phạm lỗi. Luật đá banh quy định trợ lý trọng tài không dùng còi nhưng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo trọng tài chính đưa ra quyết định chính xác, đặc biệt trong các pha bóng nhạy cảm gần khung thành.
Luật về bắt đầu và tái khởi động trận đấu
Trận đấu bắt đầu bằng pha phát bóng giữa sân, với trọng tài tung đồng xu để quyết định đội nào phát bóng trước. Cầu thủ phát bóng đứng tại chấm giữa sân, đá bóng về phía trước, và bóng phải ra khỏi khu phạt đền của đội mình. Luật đá banh cũng quy định đội bị ghi bàn được phát bóng lại để tái khởi động trận đấu, đảm bảo tính công bằng. Pha phát bóng là khoảnh khắc quan trọng, thường định hình chiến thuật của cả hai đội.
Quy định về thời gian thi đấu
Một trận đấu bóng đá chuyên nghiệp kéo dài 90 phút, chia thành hai hiệp, mỗi hiệp 45 phút, với 15 phút nghỉ giữa hiệp. Luật đá banh cho phép trọng tài cộng thêm thời gian bù giờ để bù cho các gián đoạn như chấn thương, bóng ra ngoài, hoặc thay người. Thời gian bù giờ thường được thông báo ở cuối mỗi hiệp, giúp đảm bảo trận đấu diễn ra đủ thời lượng quy định.
Trang bị cần thiết của cầu thủ
Luật đá banh yêu cầu mỗi cầu thủ phải có giày đá bóng chuyên dụng, tất, vớ, và bảo vệ ống chân. Đồng phục của đội gồm áo ngắn tay, quần ngắn, có màu sắc thống nhất, riêng thủ môn mặc trang phục khác biệt và được phép đeo găng tay. Trang phục hai đội phải khác nhau để dễ phân biệt. Các trang bị này không chỉ đảm bảo an toàn mà còn giúp cầu thủ thể hiện phong cách trên sân.
Quy tắc về cách tính bàn thắng
Bàn thắng được tính khi bóng vượt hoàn toàn qua vạch cầu môn một cách hợp lệ, theo quyết định của trọng tài. Luật đá banh quy định mục tiêu của mỗi đội là ghi nhiều bàn thắng hơn đối thủ để giành chiến thắng. Các pha ghi bàn từ sút xa, phạt góc, hay penalty đều được công nhận, tạo nên những khoảnh khắc kịch tính trong trận đấu.
Luật về bóng trong cuộc và bóng ngoài cuộc
Bóng trong cuộc là trạng thái bình thường khi bóng di chuyển trên sân và được cầu thủ kiểm soát. Bóng ngoài cuộc xảy ra khi bóng vượt qua đường biên, vào khung thành, hoặc khi trọng tài thổi còi tạm dừng vì lý do như phạm lỗi, chấn thương. Luật đá banh quy định cách đưa bóng trở lại cuộc chơi qua ném biên, phát bóng, hoặc đá phạt, đảm bảo trận đấu diễn ra liên tục.
Quy định về các hành vi phạm luật
Luật đá banh liệt kê các hành vi bị phạt, bao gồm: đá, xô đẩy, chèn ép, ngáng chân, cố ý chơi bóng bằng tay (trừ thủ môn trong khu phạt đền), hoặc cản trở thủ môn phát bóng. Các hành vi này dẫn đến quả đá phạt cho đội đối phương. Cầu thủ vi phạm nghiêm trọng, như phun nước bọt hoặc gây nguy hiểm, có thể bị thẻ vàng hoặc đỏ, ảnh hưởng lớn đến đội bóng.
Quy tắc về việt vị
Lỗi việt vị xảy ra khi cầu thủ đứng ở phần sân đối phương, gần vạch cầu môn hơn bóng và cầu thủ phòng ngự cuối cùng (trừ thủ môn), đồng thời tham gia tình huống tấn công. Luật đá banh quy định cầu thủ ở vị trí việt vị nhưng không ảnh hưởng đến pha bóng sẽ không bị phạt. Việt vị là một trong những luật phức tạp, thường gây tranh cãi, đòi hỏi trọng tài và trợ lý phối hợp chính xác.
Luật về thẻ vàng và thẻ đỏ
Thẻ vàng là cảnh cáo cho các lỗi như tranh cãi với trọng tài, hành vi phi thể thao, hoặc cố ý chơi bóng bằng tay. Hai thẻ vàng trong một trận tương đương với thẻ đỏ, truất quyền thi đấu. Thẻ đỏ áp dụng cho các vi phạm nghiêm trọng như chơi xấu, bạo lực, nhổ nước bọt, hoặc cản phá bàn thắng trái luật. Luật đá banh nhấn mạnh thẻ đỏ khiến đội mất cầu thủ và không được thay người, ảnh hưởng lớn đến chiến thuật.
Quy định về phạt đền (Penalty)
Phạt đền (penalty) là quả đá phạt 11m khi đội phòng ngự phạm lỗi trong khu vực 16m50 quanh khung thành. Cầu thủ được chỉ định sút penalty đối mặt trực tiếp với thủ môn, đứng trên chấm penalty. Luật đá banh yêu cầu các cầu thủ khác đứng ngoài khu 16m50, và thủ môn chỉ được di chuyển sau khi bóng được sút. Penalty là tình huống căng thẳng, thường quyết định kết quả trận đấu.
Quy tắc về phạt góc
Phạt góc được thực hiện khi bóng chạm cầu thủ phòng ngự và đi hết đường biên ngang. Đội tấn công đặt bóng trong khu vực góc sân và sút vào cuộc. Luật đá banh cho phép ghi bàn trực tiếp từ phạt góc, tạo cơ hội cho các pha phối hợp đẹp mắt. Phạt góc là một trong những tình huống chiến thuật quan trọng, đặc biệt ở các trận đấu cân não.
Luật về ném biên
Ném biên xảy ra khi bóng vượt qua đường biên dọc. Đội không chạm bóng cuối cùng được quyền ném biên, đưa bóng trở lại cuộc chơi. Luật đá banh yêu cầu cầu thủ ném bóng bằng hai tay, từ phía sau đầu, và không được ghi bàn trực tiếp từ ném biên. Đây là tình huống phổ biến, đòi hỏi kỹ thuật và chiến thuật để tận dụng cơ hội.
Quy định về phát bóng
Phát bóng được thực hiện khi bóng từ đội tấn công đi hết đường biên ngang. Thủ môn hoặc hậu vệ đặt bóng trong khu vực 5m50 quanh khung thành và sút vào cuộc. Luật đá banh quy định người phát bóng chỉ được chạm bóng một lần trước khi bóng đến chân cầu thủ khác. Phát bóng là cách khởi động lại trận đấu, thường được dùng để triển khai chiến thuật.
Luật về hiệp phụ
Khi hai đội hòa sau 90 phút, luật đá banh quy định thi đấu hiệp phụ gồm hai hiệp, mỗi hiệp 15 phút, tuân thủ các luật bình thường. Không có thêm quyền thay người ngoài 3 lần trong thời gian chính thức. Nếu vẫn hòa sau hiệp phụ, hai đội sẽ đá luân lưu 11m để phân định thắng thua. Hiệp phụ và luân lưu là những khoảnh khắc kịch tính, thường thấy ở các trận knock-out tại World Cup hay AFF Cup.
Luật đá banh với 18 quy định cơ bản là kim chỉ nam cho mọi trận đấu bóng đá, từ sân cỏ nghiệp dư đến các giải đấu lớn như World Cup, AFF Cup. Hãy theo dõi những bài viết tiếp theo của Blog Bóng Đá 24h nhé!
